Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για την νευρική ανορεξία. Το μείζον πρόβλημα της εποχής μας!

Posted by : Megalopoli City 30 Σεπτεμβρίου 2012

Η νευρική ανορεξία (anorexia nervosa) είναι μια ψυχογενής διατροφική διαταραχή, ένας σύνδρομος αυτοεπιβαλλόμενης ασιτίας. Τα άτομα που υποφέρουν από νευρική ανορεξία περιορίζουν με τη θέληση τους την πρόσληψη τροφής καθώς έχουν τον παράλογο φόβο ότι θα παχύνουν. Είναι χρήσιμο να γνωρίζετε ότι η λέξη «ανορεξία» στον ορισμό της ασθένειας είναι αποπροσανατολιστική, αφού το σύνδρομο δεν αφορά σε διαταραχή της όρεξης.

Η όρεξη για φαγητό δεν αποδυναμώνεται παρά αργότερα, στην εξέλιξη της νόσου. Η νευρική ανορεξία κατατάσσεται στις ψυχικές νόσους με τα υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας καθώς αγγίζει το 20%.

Οποιοσδήποτε μπορεί να αναπτύξει μια ψυχογενή διατροφική διαταραχή όπως η νευρική ανορεξία, ανεξάρτητα από την ηλικία, το φύλο ή το κοινωνικό επίπεδο. Ωστόσο, έχει παρατηρηθεί ότι οι γυναίκες, ειδικά οι νεαρές μεταξύ των 15-25 ετών, έχουν τις περισσότερες πιθανότητες. Η διαταραχή παρουσιάζεται συχνότερα σε άτομα που έχουν δοκιμάσει αρκετές δίαιτες αδυνατίσματος και σε γυναίκες με επαγγέλματα όπου η εξωτερική εμφάνιση παίζει κυρίαρχο ρόλο και οι απαιτήσεις για χαμηλό σωματικό βάρος είναι μεγάλες, όπως οι χορεύτριες ή τα μοντέλα.

Μετά και τους τελευταίους θανάτους εξαιτίας της ασθένειας οι άνθρωποι της μόδας δεσμεύτηκαν να λάβουν μέτρα ώστε να σταματήσουν οι διατροφικές διαταραχές των μοντέλων. Μέχρι στιγμής ωστόσο δεν έχουν τεθεί σε εφαρμογή. Η εκδήλωση της νόσου δεν είναι μόνο θέμα μιμητισμού -εξαιτίας των επιβαλλόμενων από τα Μ.Μ.Ε. και τη μόδα πρότυπα ομορφιάς-, όπως πιστεύουν οι περισσότεροι.

Σήμερα οι επιστήμονες την αποδίδουν σε ένα συνδυασμό από νευρολογικούς, ψυχολογικούς και κοινωνικούς παράγοντες ενώ έρευνες δείχνουν πως μπορεί να υπάρχει και γενετική προδιάθεση. Ωστόσο είναι οι ψυχολογικοί παράγοντες, που κυρίως επιδρούν στην εκδήλωση της ασθένειας. Το ασταθές οικογενειακό περιβάλλον, τραυματικά γεγονότα (π.χ. απώλεια αγαπημένου προσώπου), η απόρριψη είτε στον ερωτικό είτε σε άλλο τομέα, ακόμα και ανησυχίες γύρω από το σεξουαλικό προσανατολισμό του ατόμου μπορούν να προκαλέσουν νευρική ανορεξία. Επίσης σε καταστάσεις όπου υπάρχουν υψηλές προσδοκίες ή πιέσεις το άτομο μπορεί να εστιάσει στο φαγητό για να διαχειριστεί το άγχος του.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ

Η νευρική ανορεξία είναι μια καινούρια σχετικά ασθένεια, μια ασθένεια σύγχρονου τρόπου ζωής, η οποία εξαπλώνεται σε ολόκληρο τον κόσμο χρόνο με το χρόνο, μέρα με τη μέρα κ.ο.κ. Η νευρική ανορεξία έχει μήκος ζωής μόλις 300 - 350 περίπου χρόνια. Στο παρελθόν, πρώτη φορά, αναφέρθηκε και περιγράφτηκε μια ασθένεια που κανείς δεν την είχε δει ή την είχε ακούσει ξανά, ακόμα όπως και ολόκληρη η κοινωνία, ή ακόμα και οι περισσότεροι γιατροί και ψυχολόγοι. Μια ασθένεια που οι επιστήμονες, αποτελούμενοι κυρίως από γιατρούς και ψυχολόγους, της εποχής εκείνης ονόμασαν “νευρική φθίση”. Η ονομασία αυτή δόθηκε στην ασθένεια περίπου το 1689.

Λίγα χρόνια αργότερα, ένας Γάλλος επιστήμονας μετονόμασε τη “νευρική φθίση” σε “υστερική ανορεξία”. Την ίδια χρονιά ο William Gull στη Μεγάλη Βρετανία, μετονόμασε ξανά την περιβόητη ασθένεια, όπως είναι γνωστή σε εμάς και σε όλο τον κόσμο, με το όνομα “νευρική ανορεξία”, αλλά και “anorexia nervosa”, όπως είναι στην αγγλική γλώσσα. Η ασθένεια αυτή πλήττει κυρίως τα κορίτσια που βρίσκονται στην εφηβεία ή ακόμα και μέχρι την τρίτη δεκαετία της ζωής τους, αν και τα αγόρια που πάσχουν από νευρική ανορεξία δεν παραλείπονται.

Τα δυο τελευταία ονόματα, τα οποία δόθηκαν στην ασθένεια την ίδαι χρονιά αποδόθηκαν στην ασθένεια από γιατρούς και τους ψυχολόγους, 200 περίπου χρόνια αργότερα. Δίνοντας κάποιες περισσότερες πληροφορίες, οι αλλαγές αυτές του ονόματος τοποθετούνται στον χρονολογικό άξονα γύρω στο 1873. Δεν θα ήταν κόπος μας να αναφέρουμε, ότι η συγκεκριμένη ασθένεια δεν είναι μια απλή ασθένεια, αλλά είναι κυρίως μια ψυχογενής ασθένεια, γι’ αυτό και αντιμετωπίζεται με τη θέληση κυρίως του ασθενούς, αλλά και με ψυχοθεραπεία.

ΟΜΑΔΕΣ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΙ ΠΙΘΑΝΕΣ ΑΙΤΙΕΣ

Τη νευρική ανορεξία μπορεί να τη συναντήσει κανείς σε κορίτσια κυρίως, αλλά και σπάνια σε αγόρια που βρίσκονται στην εφηβεία, όπως και στην τρίτη δεκαετία της ζωής τους, δηλαδή 20 - 25 χρονών, επηρεασμένα από ανορεξικά, αποστεωμένα μοντέλα, στα οποία προσπαθούν κάθε μέρα να τους μοιάσουν με κάθε δυνατό τρόπο. Μπορεί να μην το έχετε ακούσει και να μην το πιστέψετε, αλλά άλλη μια πιθανότητα να πέσουν θύματα της νευρικής ανορεξίας και άτομα που έχουν ή είχαν συγγενείς ανορεξικούς ή ακόμα και αν οι γονείς τους και τα αδέρφια τους έπασχαν από αυτή την ασθένεια, δηλαδή αυτή η ασθένεια μεταδίδεται με την κληρονομικότητα και την επιρροή του συγγενικού περιβάλλοντος. Επίσης κάποις μπορεί να γίνει ανορεξικός εάν έχει συναισθηματικές διαταραχές. Δηλαδή οι άνθρωποι με κατάθλιψη, με αγχώδεις διαταραχές, με αμφιθυμία και με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν διαταραχή της όρεξης. Όσοι ασχολούνται με αθλητισμό και δουλεύουν με πολύ μεγάλη ανταγωνιστικότητα έχουν αρκετές πιθανότητες για να εμφανίσουν την αρρώστια της νευρικής ανορεξίας.

Συχνά ακούμε ότι ο αθλητισμός είναι καλός όσο για την σωματική τόσο και για την πνευματική, εδώ βλέπουμε ότι εάν ο αθλητής βρίσκεται κάτω από μεγάλη καταπίεση και ανταγωνιστικότητα, υπάρχει ο κίνδυνος να καταλήξει να έχει νευρική ανορεξία. Γι’ αυτό το λόγο έλεγαν και οι αρχαίοι Έλληνες “μέτρον άριστον”, αν και δεν υπήρχε εκείνη την εποχή αυτή η ασθένεια, το χρησιμοποιούσαν για άλλους δικούς τους λόγους.

ΟΙ 3 ΚΡΙΣΙΜΕΣ ΦΑΣΕΙΣ

Η είσοδος στη νευρική ανορεξία, ενός οποιοδήποτε ατόμου, χωρίζεται, συνήθως, σε τρεις φάσεις. Σύμφωνα με μια συνέντευξη του ψυχολόγου κ. Σπύρου Μπουρδούκη, έχουμε καταφέρει να καταγράψουμε αυτές τις τρεις κρίσιμες φάσεις, οι οποίες καθορίζουν το πώς και πόσο γρήγορα θα εξελιχθεί η ασθένεια αυτή σε έναν άνθρωπο.

«Η είσοδος στην ανορεξία γίνεται συνήθως με αφορμή μια δίαιτα που θα ξεκινήσει κάποιος, θέλοντας να ελέγξει το βάρος του και η οποία, στην πορεία, θα ξεφύγει από τον αρχικό στόχο και θα οδηγήσει στη χωρίς όρια μείωση των κιλών» επισημαίνει ο κ. Μπουρδούκης. Σύμφωνα με τον ειδικό, η εξέλιξη της ασθένειας περιλαμβάνει τις 3 ακόλουθες φάσεις:

ü Στην πρώτη φάση, όλα βαίνουν καλώς. Η δίαιτα μαζί με τη μάλλον υπερβολική άσκηση αποφέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Το άτομο χάνει βάρος και αισθάνεται καλά με τον εαυτό του. Δεν υπάρχει καμιά υπόνοια ασθένειας σε αυτό το στάδιο.

ü Στη δεύτερη φάση, τα αρνητικά σημάδια γίνονται εμφανή. Το περιβάλλον του ασθενούς αρχίζει να παρατηρεί την υπερβολική απώλεια κιλών. Το άτομο αυτό αισθάνεται διαφορετικό και αρχίζει να αποστασιοποιείται από την οικογένεια και τους φίλους του. Αρνείται να τρώει μαζί με την υπόλοιπη οικογένεια και φοράει φαρδιά ρούχα, με σκοπό να καλύψει το ελλιπές βάρος του.

ü Στην τρίτη φάση, έχουμε, όχι πια την απόκρυψη, αλλά την παραδοχή της κατάστασης. Αυτό δε, σημαίνει πως το άτομο έχει παραδεχτεί το γεγονός της ασθένειας. Πρόκειται περισσότερο για υιοθέτηση της “στέρησης τροφής” ως τρόπο ζωής και ο κίνδυνος πλέον είναι εμφανής».

ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΝΕΥΡΙΚΗΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑΣ

Όταν κάποιος άνθρωπος βιώνει καθημερινά τη νευρική ανορεξία, πλήττεται συνήθως από μερικά συμπτώματα. Τα συμπτώματα ενός ατόμου που πάσχει από νευρική ανορεξία αποτελούνται κυρίως από διάφορες παθολογικές καταστάσεις. Τα περισσότερα από αυτά είναι καταγεγραμμένα παρακάτω:

· Τριχόπτωση.

· Ατροφία νυχιών.

· Αϋπνίες.

· Ατροφία των δοντιών.

· Υπόταση.

· Σοβαρές μεταβολικές διαταραχές.

· Τελετουργική στάση προς το φαγητό (π.χ. κόψιμο του φαγητού σε πολύ μικρά κομμάτια).

· Πρόκληση εμετού, χρήση καθαρτικών και διουρητικών φαρμάκων.

· Ακραία απώλεια βάρους.

· Κοιλιακοί πόνοι, ζαλάδες, λιποθυμίες, πρηξίματα σε πρόσωπο και στομάχι, κόπωση και μυϊκή ατονία.

· Αίσθηση κρύου.

· Δυσχρωμίες και ξηρότητα στο δέρμα.

· Διακοπές στον εμμηνορρυσιακό κύκλο ή αμηνόρροια.

· Μείωση της σεξουαλικής διάθεσης, προβλήματα στο κυκλοφορικό σύστημα και μείωση της οστικής μάζας.

· Διαταραγμένη αντίληψη για το σχήμα του σώματος ή το βάρος του.

· Αλλαγές στην προσωπικότητα του ατόμου και μεταπτώσεις στη διάθεση (μυστικότητα και υπερκινητικότητα).

· Άρνηση της ύπαρξης του προβλήματος.

· Υπεραπασχόληση με άθληση.

· Έντονος φόβος για πρόσληψη βάρους.

· Υπεραπασχόληση για ότι σχετίζεται με το φαγητό.

· Κατάθλιψη και συνεχείς ψυχολογικές μεταπτώσεις (αμφιθυμία).

· Ανώμαλος καρδιακός ρυθμός.

· Ήπια αναιμία.

· Άρνηση να αποκτήσει κανείς φυσιολογικό βάρος, ακόμα και αν ζυγίζει λιγότερο κατά 15% ή και περισσότερο του φυσιολογικού.

· Θάνατος.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΝΕΥΡΙΚΗΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑΣ

Ευτυχώς για τους ασθενείς, αλλά και για τους συγγενείς τους, υπάρχει τρόπος αντιμετώπισης και θεραπείας αυτής της σοβαρής αρρώστιας, που από καιρό σε καιρό πλήττει όλο και περισσότερους ανθρώπους. Η νευρική ανορεξία ή αλλιώς και ασθένεια των μοντέλων, όπως έχουμε φτάσει να τη λέμε σήμερα, εξαιτίας της εξάπλωσής της στο χώρο της μόδας, πλήττει κυρίως τα κορίτσια μεταξύ 15-25 χρονών, επειδή επηρεάζονται από τα ανορεξικά μοντέλα που βλέπουν στα καλλιστεία ή ακόμα και στην τηλεόραση. Από όσα έχω ψάξει πριν ξεκινήσω να γράφω αυτή την εργασία, ανακάλυψα ότι υπάρχουν 200 διαφορετικές μορφές ψυχοθεραπείας. Από αυτές τις 200, αναφέρουμε ενδεικτικά τις 3 δημοφιλέστερες.

1. Ατομική Ψυχοθεραπεία: Οι περισσότερες μορφές ψυχοθεραπείας δίνουν έμφαση στο χτίσιμο μιας καλής σχέσης ανάμεσα στον ασθενή και στον θεραπευτή. Η ψυχοθεραπεία εστιάζει στα τρέχοντα προβλήματα του ασθενή αλλά και σε πλευρές της προσωπικής του ιστορίας. Οι περισσότεροι θεραπευτές προσπαθούν να ενθαρρύνουν υγιεινές διατροφικές συνήθειες, να ενισχύσουν την επανάκτηση βάρους και κάποιες συνεδρίες περιστρέφονται σχεδόν αποκλειστικά σε θέματα αυτοεικόνας και εικόνας σώματος. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις, η θεραπεία εστιάζει σε άλλα θέματα και ο ασθενής ενθαρρύνεται να διερευνήσει και να εκφράσει τα συναισθήματά του γύρω από μια ευρεία γκάμα θεμάτων όπως είναι η επιτυχία και η αποτυχία, τα σεξουαλικά ζητήματα και ο αυτοέλεγχος.

2. Γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία: Πρόκειται για θεραπευτικά προγράμματα που περιλαμβάνουν ημερολόγια σίτισης κι εκτενή εκπαίδευση σχετικά με θέματα διατροφής στα οποία υπογραμμίζονται οι κίνδυνοι του υποσιτισμού κι ενθαρρύνεται η συζήτηση για θέματα υγείας και αντιλήψεων σε σχέση με το φαγητό. Πολλά γνωσιακά προγράμματα θεραπείας έχουν αναπτυχθεί με στόχο την αλλαγή των μη ρεαλιστικών αντιλήψεων των ασθενών σε θέματα εικόνας του σώματος και διατροφής. Συχνά οι διαταραχές διατροφής χαρακτηρίζονται από την απουσία ελέγχου στη σίτιση και η ανάπτυξη αυτοελέγχου είναι από τους βασικούς στόχους της γνωσιακής θεραπείας. Αντίθετα, όταν η απώλεια του βάρος είναι αποτέλεσμα υπερβολικού αυτοελέγχου, βαρύτητα δίνεται στην υιοθέτηση πιο ελαστικών σχημάτων ελέγχου της συμπεριφοράς.

3. Συστηματική θεραπεία του συγγενικού περιβάλλοντος: Οι συγγενείς των ανορεξικών σπάνια μένουν απλοί θεατές της θεραπείας του. Οι πιο πολλοί εμπλέκονται ενεργά σε προσπάθειες να πείσουν, να εξαπατήσουν, να απειλήσουν ή και να ικετέψουν τον άνθρωπό τους να φάει. Κάποιες φορές αυτές οι απόπειρες μπορεί να φέρουν αποτέλεσμα αλλά συνήθως δυσκολεύουν την κατάσταση του ανορεξικού. Οι οικογενειακοί θεραπευτές βλέπουν την ανορεξία σαν μια κατάσταση που γεννιέται και συντηρείται από το οικογενειακό σύστημα. Υπογραμμίζουν την υπερπροστατευτικότητα, την υπερεμπλοκή και την αποφυγή της σύγκρουσης σαν χαρακτηριστικά των οικογενειών των ανορεξικών.

Όμως, για να ολοκληρωθεί η θεραπεία, δε φτάνει μόνο η ψυχοθεραπεία, ή να παραδεχτεί ο ασθενής ότι πάσχει πραγματικά από νευρική ανορεξία, δηλαδή ότι είναι ανορεξικός. Η συνέντευξη του ψυχολόγου κ. Σπύρου Μπουρδούκη, μπορεί να μας διαφωτίσει σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα.

«Η εισαγωγή στο νοσοκομείο είναι το πρώτο στάδιο θεραπείας», εξηγεί ο κ. Σπύρος Μπουρδούκης. «Υπάρχουν άλλα δύο στάδια, για να ολοκληρωθεί η θεραπεία. Το πρώτο στάδιο είναι εκείνο της επανένταξης του ατόμου στη ζωή που είχε και πριν από τη νοσηλεία του. Το δεύτερο στάδιο είναι να σταθεροποιηθεί η κατάσταση του ασθενούς. Αυτός ο άνθρωπος χρειάζεται να έχει μεγάλη στήριξη και καθοδήγηση. Με αυτόν τον τρόπο το άτομο μπορεί να επενδύσει σε παλιές ή καινούριες δραστηριότητες. Επίσης, έτσι, μπορεί να επενδύσει και σε καινούρια πρόσωπα και κυρίως σε καινούργιους φίλους. Μέσα από την ψυχοθεραπεία, λοιπόν, βρίσκει ή ανακτά τις εσωτερικές δυνάμεις του που θα τον προστατέψουν από το να παλινδρομήσει προς παθολογικές καταστάσεις».

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΨΥΧΟΛΟΓΟΥ

Για τη δική σας ενημέρωση μπορέσαμε ακόμη να βρούμε μια συνέντευξη, στην οποία μιλάει και εξηγεί μερικά κύρια και σημαντικά πράγματα σχετικά με το θέμα ένας ψυχολόγος με το όνομα Σπύρος Μπουρδούκης. Έτσι σας αφήνουμε επιτέλους να τη διαβάσετε χωρίς να σας καθυστερούμε άλλο.

Δημοσιογράφος: Πείτε μας κ. Μπουρδούκη, ποιες ομάδες κινδυνεύουν από την περιβόητη ασθένεια της νευρικής ανορεξίας;

κ. Μπουρδούκης: Εκτός από τα νεαρά κορίτσια, τα οποία βρίσκονται στην περίοδο της εφηβείας, μεταξύ 12 έως 20 χρονών, και έχουν για πρότυπό τους κάποια ανορεξικά, αποστεωμένα μοντέλα, η νευρική ανορεξία μπορεί “να χτυπήσει την πόρτα” και σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, οι οποίες καταφεύγουν σε εξαντλητικές δίαιτες. Μερικές, μάλιστα, έχουν διαστρεβλωμένη εικόνα για το σώμα τους, αλλά και πολύ χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Δημοσιογράφος: Θα ήθελα τώρα να μας εξηγήσετε εν συντομία το τι είναι η νευρική ανορεξία;

κ. Μπουρδούκης: Η ανορεξία δεν πρέπει να συγχέεται με την έλλειψη της όρεξης. Αποτελεί ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο, το οποίο εντάσσεται σε αυτό που τα εγχειρίδια αποκαλούν “διαταραχές της διατροφικής συμπεριφοράς” ή “διαταραχές στην πρόσληψη τροφής”. Ουσιαστικά λοιπόν πρόκειται για αυστηρή στέρηση του φαγητού, που το ίδιο το άτομο επιβάλλει στον εαυτό του, κυριευμένο από το φόβο να μην παχύνει. Βέβαια, παρόλο που η ανορεξία ορίζεται ως ξεχωριστή ασθένεια, η εμφάνισή της σε έναν άνθρωπο είναι δυνατόν να συνοδεύεται από κάποιες ψυχιατρικές καταστάσεις. Για παράδειγμα, τα καταθλιπτικά συμπτώματα συνοδεύουν ορισμένες φορές μια ψυχογενή νευρική ανορεξία.

Δημοσιογράφος: Μπορείτε να μας πείτε με λίγα λόγια το προφίλ ενός ανορεξικού ατόμου:

κ. Μπουρδούκης: Κάθε άτομο είναι ξεχωριστό σε ό,τι αφορά τις αιτίες που το οδήγησαν στην ανορεξία. Άλλωστε, μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για ένα φαινόμενο που επηρεάζεται από πλήθος παραγόντων. Σε ό,τι αφορά τώρα τους ψυχολογικούς παράγοντες, θα μπορούσαμε ίσως να μιλήσουμε για ένα προφίλ ανορεξικού ατόμου, το οποίο θα περιέγραφε κάποιον με χαμηλή αυτοεκτίμηση και έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό του. Ο άνθρωπος αυτός διακατέχεται από άγχος, το οποίο οδηγεί στην τελειοθηρία και στην ανάγκη να ελέγχει καταστάσεις, το περιβάλλον του και, κυρίως, τον εαυτό του. Πολύ συχνά υιοθετεί μια νοοτροπία διπολικού χαρακτήρα, δηλαδή της λογικής “άσπρο-μαύρο”, χωρίς να αναγνωρίζει ενδιάμεσες αξίες.

· Μια αθώα δίαιτα, μπορεί στην πορεία να οδηγήσει στην ανεξέλεγκτη μείωση του σωματικού βάρους.

· Μια απογοήτευση, η οποία πολλές φορές προέρχεται από μια προσωπική σχέση.

· Η αίσθηση ανασφάλειας, που ίσως να πηγάζει κι από την έλλειψη μητρικής στοργής ή κάποιες συγκεκριμένες φοβίες, ακόμα και από οικονομική αστάθεια.

· Η χαμηλή αυτοεκτίμηση του ατόμου για τον εαυτό του, εξαιτίας της συμβολής - εκούσιας ή ακούσιας – του οικογενειακού ή του φιλικού περιβάλλοντός του.

Δημοσιογράφος: Αν θέλετε και μπορείτε να μας πείτε τις 3 κρίσιμες φάσεις;

κ. Μπουρδούκης: Η είσοδος στην ανορεξία γίνεται συνήθως με αφορμή μια δίαιτα που θα ξεκινήσει κάποιος, θέλοντας να ελέγξει το βάρος του και η οποία, στην πορεία, θα ξεφύγει από τον αρχικό στόχο και θα οδηγήσει στη χωρίς όρια μείωση των κιλών. Η εξέλιξη της ασθένειας περιλαμβάνει 3 φάσεις:

Δημοσιογράφος: Από ποιες ασθένειες κινδυνεύουν τα άτομα που πάσχουν από νευρική ανορεξία;

κ. Μπουρδούκης: Μερικές από τις συγκεκριμένες είναι οι εξής:

· Τριχόπτωση

· Αϋπνίες

· Ατροφία των δοντιών

· Αμηνόρροια

· Υπόταση

· Σοβαρές μεταβολικές διαταραχές

Δημοσιογράφος: Πείτε μας αν θέλετε ποια είναι τα πρώτα σημάδια της νευρικής ανορεξίας.

κ. Μπουρδούκης: Λοιπόν, μερικά είναι:

· Η συστηματική άρνηση του ατόμου ως προς την πρόσληψη τροφής, με αποτέλεσμα τη συνεχή απώλεια κιλών.

· Ο έντονος φόβος του απέναντι στο ενδεχόμενο της αύξησης του βάρους του.

· Η άρνησή του να συνειδητοποιήσει την πραγματική κατάστασή του.

· Η διαταραχή της αντίληψης, τόσο του βάρους του όσο και του σώματός του.

· Η άρνηση των φυσικών αναγκών του σώματός του (του αισθήματος της πείνας και της κούρασης).

· Η υπερβολική άσκηση.

· Η αποχή από τη σεξουαλική ευχαρίστηση.

· Τα σωματικά συμπτώματα, όπως η αμηνόρροια ή η τριχόπτωση.

· Η υιοθέτηση διαφόρων τελετουργικών που αφορούν τις τροφές, όπως ο διαχωρισμός τους ανάμεσα σε “καλές” και “κακές”, καθώς και μια γενικότερη δυσφορία σε ό,τι αφορά τη διαδικασία του φαγητού.

Δημοσιογράφος: Πώς μπορεί να θεραπευτεί από αυτό κάποιο άτομο;

κ. Μπουρδούκης: Ένα άτομο που πάσχει από ανορεξία μπορεί να βοηθηθεί, όταν αποκτήσει συνείδηση και επίγνωση της κατάστασής του. Τις περισσότερες φορές, το σώμα χρήζει άμεσης φροντίδας και αυτό συνήθως δε μπορεί να γίνει παρά μόνο στο νοσοκομείο. Για αυτό το λόγο η φροντίδα των ανορεξικών ατόμων είναι ευθύνη περισσοτέρων του ενός ειδικών. Κατά τη νοσηλεία, το άτομο και οι θεραπευτές συμβάλλουν σε αυτό που ονομάζεται “θεραπευτικό συμβόλαιο” και καθορίζουν ένα στόχο, π.χ. την ανάκτηση καθορισμένου βάρους.

Δημοσιογράφος: Εξηγήστε μας λίγο μετά τι γίνεται;

κ. Μπουρδούκης: Η εισαγωγή στο νοσοκομείο είναι το πρώτο στάδιο θεραπείας. Υπάρχουν άλλα δύο στάδια: εκείνο της επανένταξης του ατόμου στη ζωή που είχε και πριν από τη νοσηλεία του και η σταθεροποίησή του. Αυτός ο άνθρωπος χρειάζεται να έχει μεγάλη στήριξη και καθοδήγηση, ώστε να επενδύσει σε παλιές ή καινούριες δραστηριότητες, καθώς και σε πρόσωπα. Μέσα από την ψυχοθεραπεία, λοιπόν βρίσκει ή ανακτά τις εσωτερικές δυνάμεις του που θα τον προστατέψουν από το να παλινδρομήσει προς παθολογικές καταστάσεις.

www.anew.gr

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΝΕΥΡΙΚΗΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑΣ

Το σώμα μας, κατά τους ανθρωπολόγους, το τι τρώμε ή τι δεν τρώμε, το πώς ντυνόμαστε, οι καθημερινές τελετουργίες μέσα από τις οποίες το υπηρετούμε, είναι ένα ισχυρό διάμεσο, μία παντοδύναμη συμβολική φόρμα πάνω στην οποία εγγράφονται οι ιεραρχήσεις, οι κανόνες, οι αξίες μας.

Μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα ο όρος αλλά και η έννοια της νευρικής ανορεξίας ήταν σχεδόν άγνωστη. Το 1873 στη Γαλλία πρωτοακούγεται ο όρος 'υστερική ανορεξία' και την ίδια χρονιά ο William Gull στη Μ. Βρετανία την ονομάζει “anorexia nervosa” (όπως λέγεται και σήμερα). Όμως, ήταν από το 1960 και έπειτα όπου η ανάπτυξη του νέου πολιτισμού των ΜΜΕ φέρνει την εικόνα του ισχνού, αποστεωμένου, σχεδόν άφυλου σώματος, στο σπίτι μας και επηρεάζει τις επόμενες γενιές των νέων κοριτσιών. Είναι απλά θέμα μιμητισμού και επιρροής ή συγκεκριμένη πάθηση; Φυσικά και όχι.

Πρόκειται για ψυχογενή κατάσταση, ένα σύνδρομο αυτοεπιβαλλόμενης ασιτίας. O ασθενής εκουσίως περιορίζει την πρόσληψη τροφής φοβούμενος την αύξηση του βάρους. Η νευρική ανορεξία είναι η ασθένεια που συνίσταται στον παράλογο φόβο του πάχους και εκδηλώνεται με την ψυχαναγκαστική άρνηση να δεχτεί κανείς τροφή. Ας τονιστεί ότι η λέξη 'ανορεξία' είναι αποπροσανατολιστική στο μέτρο που το σύνδρομο δεν αφορά σε διαταραχή της όρεξης του ασθενή (η όρεξη δεν προσβάλλεται παρά μόνο αργά στην πορεία της νόσου).

Η νευρική ανορεξία μπορεί να εκδηλωθεί σε όλες τις ηλικίες, εντούτοις είναι συχνότερη στην εφηβεία μεταξύ 13 και 20 ετών (1 αγόρι στα 10 κορίτσια που πάσχουν).

Εφ’ εξής νομιμοποιούμεθα να χρησιμοποιούμε λοιπόν την λέξη 'η ασθενής' και να αναφερόμαστε στις παραπάνω ηλικίες.

Μερικά συμτώματα της ασθένειας αυτής είναι τα εξής:

· Απώλεια βάρους (πάνω από 10% του αρχικού) σχετιζόμενη με μία έντονη επιθυμία ισχνότητας

· Εσφαλμένη εκτίμηση (διαστρέβλωση) για το βάρος και τη μορφή του σώματός της σε βαθμό που να μπορεί να δει το 'λίπος' της ακόμα και όταν το σώμα της είναι αποστεωμένο

· Αμηνόρροια (απουσία 3 τουλάχιστον εμμήνων ρύσεων)

Πιο ειδικά συμπτώματα συμπληρώνουν την εικόνα της νευρικής ανορεξίας (σε ανάλογα χρονικά στάδια της νόσου, δηλ. όχι όλα εξ’ αρχής). H ασθενής μπορεί να εμφανίσει: Καταθλιπτική διάθεση, απόσυρση, αϋπνία, ευερεθιστότητα, μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας αλλά και καθαρά σωματικά συμπτώματα, όπως κοιλιακοί πόνοι, δυσκοιλιότητα, δυσανεξία στο ψύχος.

Τέλος, το κατεξοχήν χαρακτηριστικό που εμφανίζεται με συνέπεια σε όλες τις ασθενείς είναι η άρνηση να διατηρήσουν το κανονικό βάρος τους σύμφωνα με την ηλικία και το ύψος τους αλλά και η άρνηση να δεχτούν τους κινδύνους που συνεπάγεται το ιδιαίτερα χαμηλό βάρος. Εκτός από ορισμένους 'πραγματικούς' παράγοντες που ενοχοποιούνται για την νευρική ανορεξία, όπως οι συνεχείς, δραματικά ολιγοθερμικές δίαιτες ή οι άστατες διατροφικές συνήθειες μίας οικογένειας, συχνά αναφέρονται οι υπερπροστατευτικές ή πολύ αυστηρές οικογένειες ως ενισχυτικές της παθολογίας της ανορεξικής ασθενούς.

Κι αυτό γιατί από τους κύριους παράγοντες που οδηγούν την ασθενή στη νόσο, θεωρείται η εσωτερική της σύγκρουση μεταξύ εξάρτησης και αυτονομίας. Η επιθυμία της ασθενούς να μην εισβάλλει τίποτα στο σώμα της (αντικείμενο ανάγκης βλ. τροφή) δεν είναι τίποτα άλλο παρά το παράδοξο αίτημα για υπεράσπιση της αυτονομίας της. Εξίσου παράδοξο βέβαια αποτελεί το γεγονός ότι η ανορεξική ασθενής θα βρεθεί τελικά ακόμα πιο εξαρτημένη από το περιβάλλον από το οποίο ήθελε ν’ απελευθερωθεί. Στην ψυχαναλυτική σκέψη, ως πιθανή αιτιολογία εικάζεται ο ασυνείδητος φόβος της ασθενούς να μείνει έγκυος, να μεγαλώσει, μία άρνηση τελικά της σεξουαλικής επιθυμίας.

Η άρνηση αυτή συνδέεται με την άρνηση/ απόρριψη της τροφής και δίνει στην ασθενή την αίσθηση ότι υπάρχει από μόνη της καθώς το σώμα και οι λοιπές σωματικές δραστηριότητες δεν εξαρτώνται από την έξωθεν επιρροή (τίποτα απ’ έξω δεν με επηρεάζει, δεν μπορεί να διεισδύσει). Υπόβαθρο των παραπάνω αποτελεί η ναρκισσιστική ευθραυστότητα των ασθενών αυτών που καθιστά δύσκολες τις σχέσεις τους με τους άλλους καθώς αυτές βιώνονται ως 'διεγερτικές' και επικίνδυνες. Η διαταραχή της διατροφικής συμπεριφοράς (διαταραγμένη σχέση με την τροφή) λειτουργεί ως υποκατάστατο μίας σχέσης με τον άλλο, (π.χ. μητέρα) την οποία η ασθενής δεν μπορεί ν’ αντέξει.

Η ασθενής νομίζει ότι ελέγχει το αντικείμενο 'τροφή' αλλά τελικά όμως υποκύπτει στην επιρροή του. Ο έλεγχος που θα επιθυμούσε να ασκήσει στον/ στους άλλους, μετατίθεται κατά κάποιο τρόπο στο αντικείμενο 'τροφή'. Αρκετές ασθενείς αναρρώνουν πλήρως μετά από ένα μοναδικό επεισόδιο, ορισμένες κερδίζουν βάρος αλλά έχουν συνεχείς διακυμάνσεις και άλλες χρήζουν νοσηλείας με οδυνηρές συνέπειες (το ποσοστό θνησιμότητας των νοσηλευόμενων αγγίζει το 10%). Η ψυχοθεραπεία αλλά συχνά και η χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων όπου αρμόζει, αποτελεί την εγκεκριμένη λύση για μακρό χρονικό διάστημα.

Πηγή: http://7gym-kater.pie.sch.gr